Kentsel geleceğimiz

İnsanoğlu bir değişim geçiriyor. Kırsal bölgelerle karşılaştırıldığında günümüzde daha çok kişi şehirlerde yaşıyor. 2050 yılı itibarıyla, dünyada nüfusunun %75’inin kent sakini olacağı tahmin ediliyor.

Teknoloji ve mühendislik alanındaki inovasyonlar sayesinde, yeni nesil gökdelenler ortaya çıkmaya başlıyor. Shard, Londra’da şehrin siluetini dönüştürerek Tate Modern Müzesi’ni ve Saint Paul Katedrali’ni gölgede bırakıyor. 2014 yılında tamamlanan Şangay Kulesi Çin’in en uzun binası ve 2009 yılında tamamlanan Dubai’deki Burj Khalifa ise dünyanın en uzun binası oldu.

Bu tür çığır açan projeler, hem alkışlandı hem de eleştirildi. Bazıları bu projeleri kutlarken diğerleri amaçlarını sorguluyor. Birçok kişi ise bu atılımın çarpık kentleşmeyi önlemek ve emisyonları azaltmak için gerekli olduğunu savunuyor.

Gökdelenleri savunanlar, planlamacıların enine değil boyuna doğru planlaması gerektiğini vurguluyor ve bu “yoğunlaştırmanın” gelecekte şehirlerin simgesi haline geleceğini söylüyorlar. Şehirlerdeki kalabalık bölgeler yerel hizmetleri bir araya toplayıp seyahat mesafesini kısaltırken, gri beton yığınlarını anımsatabilir ve hatta belki de yaşam standartlarının azaldığını hissettirebilir. Fakat yeni inovasyon ve teknolojiler sayesinde yarının şehirleri herkesin isteyeceği standartlar vaat ediyor: Daha temiz, daha fazla enerji tasarrufu sağlayan ve sakinleri için daha konforlu bir yaşam.

Daha önce gökdelenler, genellikle ticari alan olarak tasarlanıyordu; bugünün çok yüksek gökdelenleri ise bunlardan farklı. Shard, bir iş kompleksi olarak değil; mimarı Renzo Piano tarafından konutları, restoranları, ofisleri ve bir oteli bünyesinde toplayan “dikey bir köy olarak” tanımlanıyor.

Dubai’deki Burj Khalifa; parkları, konutları, dükkanları ve otelleriyle bir “yaşam tarzı topluluğu” oluşturdu. Şangay’ın finans merkezinde yer almasına rağmen Şangay Kulesi de restoran, kafe, dükkan ve bahçeleri içeren açık kamusal alanları içinde barındırıyor.

Yeni gökdelenler artık çalışma, uyuma, oyun oynama ve sosyalleşme alanları olarak konumlanıyor. Kahve veya yiyecek bir şeyler almak için ofis dışına çıkıp aşağıdaki sokağa inme alışkanlığı, yerini asansöre binip en yakın kafenin bulunduğu katın düğmesine basmaya bırakıyor.

Yeni nesil gökdelenler ve şehirler, bütüncül hedefleriyle göz kamaştırıyor; ancak kentsel yaşamın daha az göz alıcı bir yönü daha var. Dünyanın birçok yerinde, kırsal bölgelerden şehirlere göç eden insanların büyük çoğunluğu, yaşamına çoğunlukta elektrik ve temiz su olmayan bir bölgede başlıyor. Gelişmemiş yerleşim yerleri standardın altında olduğundan, sakinler de sel ve deprem gibi doğa olaylarına karşı özellikle daha savunmasız.

Bu insanlar için maliyeti düşük ve kaliteli konutlar yaratmak, şehir planlamacıları için en az yeni şehir simgeleri tasarlamak kadar önemlidir. Ayrıca inovasyonlar sayesinde bu gibi konutlar hızlı ve ucuz bir şekilde inşa edilebiliyor. Bu konularda hız önemlidir:

Bir yapı ne kadar hızlı inşa edilirse maliyeti o kadar düşer. Güvenlik de aynı şekilde önemlidir: Bir yapı ne kadar sağlam ve dayanıklıysa, kalıcılığı da o kadar fazladır.

Hız, güvenlik ve düşük maliyet şeklindeki üç kademeli hedefi gerçekleştirmek, kulağa aşırı hırslı gelebilir; fakat yeni teknolojiler ve inovatif düşünce bunun şimdiden gerçekleştiğini gösteriyor. Mimarlar, şehir planlamacıları, yerel yönetim ve şirketler dünya genelinde bir arada çalışarak, en uzun gökdelenlerden en mütevazı evlere kadar her alana sürdürülebilir tasarım ilkelerini uyguluyor. Bu tarz istekler, idealistlikten daha çok bütüncül hedefle yönlendiriliyor; ancak insanoğlu kendi kentsel geleceğine başarılı bir geçiş yapacaksa, sürdürülebilir inşaatın gelecekte her alanda kullanılması gerekiyor.