Rola biznesu w zrównoważonym rozwoju Polski - dobre praktyki BASF Polska

Elektromobilność jest jednym z kluczowych sektorów w transformacji energetycznej. Przewiduje się, że do 2040 roku w Europie około 70% pojazdów będzie elektrycznych. Równolegle będzie prowadzić to do wzrostu zapotrzebowania na baterie litowo-jonowe, których produkcja ze względu na pozyskiwanie pierwiastków ziem rzadkim, będzie coraz trudniejsza. BASF jako wiodący na świecie dostawca materiałów do baterii litowo-jonowych dąży do stworzenia zrównoważonego łańcucha wartości w tym obszarze, poprzez recykling baterii wycofanych z eksploatacji oraz odpadów powstających przy ich produkcji.

Znaczenie recyklingu baterii litowo-jonowych

Recykling baterii jest istotny dla zmniejszenia śladu węglowego pojazdów elektrycznych, a także umożliwia odzyskanie i ponowne wykorzystanie surowców, takich jak lit, miedź, kobalt i nikiel, które zaliczają się do pierwiastków ziem rzadkich, a ich zasoby na Ziemi są ograniczone. Ponadto ma kluczowe znaczenie dla spełnienia wymogów unijnych, przedstawionych w rozporządzeniu UE w sprawie baterii i zużytych baterii. W rozporządzeniu tym ustalono m.in. cel dotyczący odzyskiwania litu na poziomie 50% do końca 2027 r. i 80% do końca 2031 r., a także wprowadzono obowiązkowe minimalne poziomy zawartości materiałów pochodzących z recyklingu na poziomie 16% kobaltu, 85% ołowiu, 6% litu i 6% niklu. Dzięki nowym inwestycjom w Schwarzheide w Niemczech, BASF bezpośrednio wesprze ten kierunek na rynku europejskim, tak aby zmniejszyć wpływ baterii na środowisko w całym ich cyklu życia.

Nowy projekt BASF w Schwarzheide

Aktywne materiały katodowe (cathode active materials, CAM) są jednym z najważniejszych elementów, które decydują o wydajności i trwałości akumulatorów litowo-jonowego w pojazdach elektrycznych. Portfolio produktowe BASF oferuje serię wysokowydajnych materiałów katodowych wykorzystywanych w pojazdach elektrycznych. Ślad węglowy innowacyjnych materiałów BASF jest zdecydowanie niższy, dzięki wydajnym technologiom produkcyjnym, które obejmują zminimalizowane zużycie energii oraz wysoki udział energii odnawialnej. BASF w swojej ofercie posiada już CAM na bazie metali pochodzących z recyklingu w Azji i Ameryce Północnej, natomiast dzięki inwestycjom w Schwarzheide, wzmocni również pozycje Europy w szybko rozwijającym się, globalnym rynku akumulatorów.

W czerwcu 2023 r. świętowaliśmy otwarcie pierwszego w Europie centrum łączącego produkcje CAM z linią do recyklingu baterii litowo-jonowych. Inauguracja najnowocześniejszej fabryki wysokowydajnych aktywnych materiałów katodowych oraz zakładu recyklingu stanowi ważny krok w kierunku zamknięcia obiegu w europejskim łańcuchu wartości baterii – od zbiórki zużytych baterii i odzyskiwania surowców po ich wykorzystanie w produkcji nowych materiałów akumulatorowych. Nowy zakład jest nie tylko pierwszym tego typu w Niemczech, ale także pierwszym w pełni zautomatyzowanym zakładem produkcji CAM na dużą skalę w Europie.

Proces recyklingu obejmować będzie mechaniczne przetwarzanie zużytych baterii i odpadów produkcyjnych w tzw. „czarną masę” zawierającą m.in. lit, nikiel, kobalt i mangan. Budowa instalacji do wytwarzania „czarnej masy” już trwa, a rozpoczęcie produkcji planowane jest na 2024 rok. W drugim kroku cenne metale będą odzyskiwane w procesie hydrometalurgii w wysoce zrównoważony sposób o niskim śladzie węglowym. Budowa prototypowej instalacji ma zostać zakończona w 2023 roku. Zakład w Schwarzheide dzięki temu będzie w stanie zrecyklować 15 000 ton wyeksploatowanych baterii i odpadów produkcyjnych rocznie.

Prototypowa fabryka recyklingu w Schwarzheide wykorzysta innowacyjną technologię ekstrakcji litu, niklu, kobaltu i manganu z wycofanych z eksploatacji akumulatorów litowo-jonowych i odpadów produkcyjnych.

Partnerstwa na rzecz rozwoju recyklingu baterii

W 2017 roku BASF został jednym z założycieli inicjatywy Global Battery Alliance (GBA) – stowarzyszenia, w którego skład wchodzą międzynarodowe firmy z branży motoryzacyjnej, chemicznej i wydobywczej, a także przedstawiciele administracji, środowisk akademickich i organizacji pozarządowych. GBA pracuje nad społecznie, środowiskowo i ekonomicznie zrównoważoną i odpowiedzialną produkcją baterii litowo-jonowych. Sztandarową inicjatywą GBA jest Paszport Bateryjny w postaci cyfrowego bliźniaka baterii. Pozwala on na gromadzenie i raportowanie danych m.in. na temat pochodzenia materiału, składu chemicznego i historii produkcji baterii. Dzięki niemu możliwe będzie zapewnienie transparentności w całym łańcuchu wartości.

W styczniu 2023 roku GBA zaprezentowało proof of concept zawierający przykładowe dane Audi, Tesli oraz ich partnerów, dotyczące specyfikacji technicznej akumulatorów, materiałów, śladu węglowego oraz przestrzegania praw człowieka podczas produkcji baterii. Obecnie trwają prace nad mechanizmem oceny i weryfikacji danych. Po ich zakończeniu Paszport Bateryjny GBA pozwoli na porównywanie baterii zgodnie z definicją zrównoważonego rozwoju identyfikując te, które są najlepsze w swojej klasie oraz na śledzenie postępu w branży poprzez wydawanie znaku jakości GBA dla baterii.

Regionalny łańcuch wartości, globalny wpływ

Dla BASF gospodarka cyrkularna to znacznie więcej niż zarządzanie odpadami. Naszym celem jest zamykanie obiegu, przy jednoczesnym wykorzystaniu zasobów w najlepszy możliwy sposób na każdym etapie w całym cyklu życia produktu. Połączenie produkcji i recyklingu materiałów akumulatorowych w Schwarzheide jest tego przykładem. Aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu klientów na europejskim rynku pojazdów elektrycznych, BASF już przygotowuje kolejne inwestycje w aktywne materiały katodowe w Europie oraz prowadzi zaawansowane negocjacje z klientami, co podkreśla zaangażowanie firmy w tworzenie silnego łańcucha wartości w regionie. Współpracujemy z klientami i partnerami, aby wspólnie opracowywać innowacyjne materiały, procesy i technologie mające wpływ na zmniejszenie śladu węglowego baterii litowo-jonowych, a tym samym pojazdów elektrycznych.

Maria Ogrodowska, Specjalistka ds. rozwoju klienta, BASF Polska

Globalna transformacja w kierunku społeczeństwa odpowiedzialnego i przyjaznego klimatowi pozostaje wciąż ogromnym wyzwaniem. Dzieje się tak, ponieważ populacja nieustannie się powiększa, a jednocześnie rosnący również dobrobyt jest równoznaczny z coraz większym zapotrzebowaniem na żywność, mieszkania, mobilność czy energię. We wszystkich tych dziedzinach chemia odgrywa kluczową rolę, czy to w przypadku niskoemisyjnego transportu, energooszczędnych mieszkań, lub wytwarzania energii o niskiej emisji CO2. Aby móc sprostać przyszłym wyzwaniom związanym z koniecznością nieustannego obniżania emisyjności, konieczny jest rozwój innowacji, ich opracowywanie i wdrażanie.

Potencjał innowacyjności w zarządzaniu emisjami

Zrównoważony rozwój wraz ze swoimi trzema filarami – efektywnością ekonomiczną, odpowiedzialnością społeczną i środowiskową, wpisuje się w strategię rozwoju BASF od ponad 25 lat. A ochrona klimatu i w związku z tym również ograniczenie globalnego ocieplenia, to kluczowe priorytety. W naszych proklimatycznych działaniach skupiamy się na wykorzystaniu naszego największego potencjału – innowacyjności w poszukiwaniu rozwiązań, technologii, które mogą sprostać obecnym wyzwaniom środowiskowym całego łańcucha wartości. Dlatego też w 2018 roku połączyliśmy wszystkie dotychczasowe inicjatywy w jeden spójny Program Zarzadzania Emisjami (Carbon Management Program), w którym określiliśmy także nasze kolejne cele w zakresie obniżania emisji.

Nasz cel: zerowa emisyjność do 2050 roku

Transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej jest koniecznością, wynikającą przede wszystkim z poczucia odpowiedzialności za środowisko, inspiracją do tych działań są także ruchy społeczne oraz zmieniająca się legislacja. Sukces gospodarczy i ochrona klimatu muszą iść w parze, w związku z tym w naszej podróży w kierunku neutralności klimatycznej, postawiliśmy sobie ambitne cele i globalnie dążymy do osiągnięcia zerowych emisji CO2 do 2050 roku. Ponadto chcemy także zmniejszyć nasze emisje gazów cieplarnianych na całym świecie o 25% do 2030 r. w porównaniu z rokiem 2018. Cel ten zamierzamy osiągnąć uwzględniając w swoich planach dalsze wzrosty produkcyjne łącznie z budową dużego zakładu typu Verbund w południowych Chinach. Wyłączając wpływ planowanego wzrostu oznacza to realnie zmniejszenie emisji CO2 o połowę w bieżącej działalności do końca tej dekady.

Strategiczne obszary działań

Program Zarządzania Emisjami BASF ma charakter strategiczny i kompleksowy, został zainicjowany w 2018 roku podczas Konferencji Prasowej R&D i wciąż ewoluuje. Nad jego koncepcją i wdrażaniem pracuje dedykowany zespół ekspercki, zdefiniowane zostały następujące kluczowe obszary, w których realizujemy konkretne działania związane z systemowym podejściem do obniżania emisji:

a.    Dalsza redukcja emisji gazów cieplarnianych w istniejących procesach produkcyjnych poprzez poprawę ich efektywności energetycznej i doskonalenie samych procesów technologicznych;

b.    Zwiększanie udziału energii pochodzącej z odnawialnych źródeł w dostawach energii globalnie;

c.     Opracowywanie i wdrażanie przełomowych technologii w obszarze niskoemisyjnej produkcji w ramach programów R&D;

d.    Dywersyfikacja bazy surowcowej w kierunku odnawialnym i cyrkularnym.

Obniżenie emisyjności produkcji chemikaliów bazowych

Lwia część potencjału ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w przemyśle chemicznym została już wykorzystana. Dalsza znaczna redukcja wymaga rozwoju i skalowania zupełnie nowych, innowacyjnych technologii, które naszym zdaniem otwierają także nowe obszary zrównoważonych potencjałów biznesowych. Strategicznie działania BASF koncentrują się wokół chemikaliów podstawowych, które wg naszych szacunków odpowiadają za 70% emisji gazów cieplarnianych w przemyśle chemicznym, a jednocześnie są nieodzownym punktem wyjścia w łańcuchu wartości i wszystkich naszych innowacji. Niewątpliwie przejście na energię elektryczną oraz nowe procesy technologiczne mogą umożliwić produkcję bazowych chemikaliów z prawie zerową emisją. Pierwsze projekty pilotażowe są już realizowane, jak np. proces produkcji czystego wodoru z gazu ziemnego lub biogazu w procesie pirolizy, czy też pierwsza na świecie koncepcja ogrzewania krakerów parowych energią elektryczną.

Dialog i współdziałanie z całym łańcuchem wartości

Warto podkreślić, że w ramach działań R&D związanych z programem Carbon Management rozwijane są procesy i technologie, które w istotny sposób również partnerom biznesowym BASF z kolejnych poziomów łańcucha wartości umożliwiają redukcję śladu węglowego. Podejmując tak ambitne działania, nie możemy działać sami. Obniżanie emisji jest kluczowe nie tylko dla branży chemicznej, ale całego łańcucha wartości, którego chemia jest częścią składową.  Wymaga to świadomej transformacji w kierunku obniżania emisji na każdym jego etapie. Oczywiście nie można pomijać kosztów ekonomicznych tych procesów. Przemysł chemiczny, charakteryzujący się globalnym wymiarem konkurencyjności, nie może wprost przenosić kosztów wdrażania technologii niskoemisyjnych na swoich klientów, konieczny jest balans. Niezbędne jest również, aby inwestycje w niskoemisyjne procesy produkcyjne były zrównoważone w perspektywie długoterminowej. Najlepszą drogą do spełnienia tego warunku byłyby porównywalne globalnie ceny emisji dwutlenku węgla. Dlatego też ochrona klimatu powinna mieć charakter globalny, aby była skuteczna, efektywna kosztowo i gospodarczo kompatybilna. Tylko w ten sposób będziemy w stanie wykorzystać potencjał innowacyjny chemii w transformacji gospodarki, ale też i społeczeństwa w kierunku zrównoważonym. 

Zaangażowanie BASF Polska

Strategie globalne obowiązują również lokalne jednostki i lokalnie są realizowane, biorąc pod uwagę także lokalne uwarunkowania. Działania BASF Polska także realizowane są w zgodzie z globalną strategią zrównoważonego rozwoju, łączymy w nich trzy wspomniane już kluczowe filary. Doskonałym przykładem takiego podejścia jest ostatnia inwestycja BASF w Polsce Fabryka Katalizatorów Samochodowych w Środzie Śląskiej, która już swoimi produktami per se przyczynia się do obniżania emisyjności w branży samochodowej.

Świadomość lokalnej organizacji, ale też całego łańcucha wartości w ramach którego funkcjonuje BASF Polska jest konieczna, aby transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej również w perspektywie lokalnej mogła się dopełnić. Potrzebne jest dogłębne zrozumienie podejścia i motywacji podejmowanych działań, wynikającej z fundamentu - strategii zrównoważonego rozwoju. Te wszystkie wartości mają odzwierciedlenie w kulturze organizacyjnej także na poziomie BASF Polska, której jednym z elementów jest innowacyjność, a w związku z tym działania – również biznesowe – na rzecz niskoemisyjnych rozwiązań w obszarze choćby portfolio produktowego akceleratorów zrównoważonego rozwoju. Kluczowy jest dla BASF także dialog z naszymi partnerami, który podejmujemy w ramach branżowych inicjatyw globalnych, choćby w ramach Światowego Forum Ekonomicznego oraz lokalnych. Ostatnio na przykład BASF Polska dołączył do programu Climate Leadership UNEP Grid Warszawa, a także był jednym z inicjatorów programu Climate Positive, który jest kontynuacją Programu SDG 11 – Zrównoważone Miasta prowadzonego od kilku lat przez UN Global Compact Network Poland.

Perspektywy na przyszłość

Transformacja gospodarki w kierunku nisko- lub zero-emisyjnym wymaga strukturalnego podejścia do zarządzania emisjami oraz holistycznego spojrzenia. Nasz przykład pokazuje także, że te dążenia mogą być zrównoważone ekonomiczne. Firma BASF wypracowuje własne metodologie, które ujmowane są w dyskusjach na temat wypracowywania europejskich standardów, jak w przypadku ostatnio ogłoszonego projektu obliczania śladu węglowego produktów w podejściu „from craddle-to-gate”. Projekt ten ma na celu transparentne przekazywanie informacji na temat śladu węglowego naszego portfolio produktowego. W ten sposób chcemy się również przyczyniać do budowania otwartego dialogu na temat zarządzania emisjami.

Analizowanie udziału naszych produktów w realizacji potrzeb zrównoważonego rozwoju w łańcuchach wartości naszych klientów

Od kilkudziesięciu lat społeczeństwo i nasi klienci przywiązują coraz większą wagę do wpływu, jaki biznes wywiera na zrównoważony rozwój. Dokładamy wszelkich starań, aby zrozumieć te zmieniające się oczekiwania, dzięki czemu możemy wykorzystać szanse i zminimalizować ryzyko.

Dlaczego — cel

Nasi klienci oczekują od firmy BASF spójnych i innowacyjnych rozwiązań, na które zawsze mogli liczyć. Jednocześnie chcą mieć swój wkład w dążenie do zrównoważonej przyszłości, w której odpowiedzialność za środowisko naturalne i społeczeństwo idzie w parze z przynoszącymi korzyści wynikami biznesowymi. W związku z tym firma BASF uczyniła ze zrównoważonego rozwoju cel swojej działalności: „Tworzymy chemię dla zrównoważonej przyszłości”. Ten ambitny cel ma bezpośredni związek z kilkoma czynnikami biznesowymi:

• Rosnąca potrzeba zyskania przewagi konkurencyjnej dzięki zrównoważonemu rozwojowi
• Nowe przepisy i normy w łańcuchach wartości
• Zmiana otoczenia społecznego i biznesowemu sprzyjająca wzrostowi zapotrzebowania na zrównoważone produkty

W związku z tym współpracujemy z naszymi klientami, tworząc i wdrażając bardziej zrównoważone rozwiązania, przynoszące korzyści biznesowe obu stronom.

Jak — ocena poszczególnych rozwiązań

Dzięki zidentyfikowaniu kluczowych czynników rozwoju oraz problemów w branżach naszych klientów możemy ocenić wkład każdego z produktów (w konkretnym zastosowaniu) w zrównoważony rozwój.

Stosując nasze podejście, analizujemy cały łańcuch wartości z uwzględnieniem aspektów branżowych i regionalnych na naszych rynkach. Dążymy do osiągnięcia równowagi między trzema aspektami zrównoważonego rozwoju:

• Aspekt ekonomiczny, np. możliwe obniżenie kosztów dzięki wykorzystaniu naszych produktów 
• Aspekt środowiskowy, np. zapewnienie przestrzegania norm, opracowywanie rozwiązań przyjaznych dla środowiska
• Aspekt społeczny, np. poprawa bezpieczeństwa produkcji, sposób postrzegania rozwiązań przez interesariuszy

Każde z rozwiązań jest przypisywane do jednej z czterech kategorii (Accelerator, Performer, Transitioner, Challenged) na podstawie jego wpływu na zrównoważony rozwój. Wprawdzie poszczególne branże różnią się między sobą pod względem specyficznych potrzeb, ale możemy połączyć nasze rozwiązania z kategorii Accelerator ze zdefiniowanymi wcześniej uniwersalnymi korzyściami w zakresie zrównoważonego rozwoju (np. efektywność wykorzystania zasobów).

Ukierunkowanie oferty

Dzięki szczegółowej analizie i przejrzystej klasyfikacji możemy udoskonalić poszczególne rozwiązania i ukierunkować całą ofertę. W ten sposób jesteśmy również w stanie zapewnić dalszą integrację zrównoważonego rozwoju w ramach naszych strategicznych procesów związanych z badaniami i rozwojem oraz wsparciem dla klientów. Cele:

• Poszerzenie oferty innowacyjnych i zrównoważonych rozwiązań zapewniających naszym klientom większą skuteczność
• Ograniczenie wpływu na środowisko w całym łańcuchu wartości, przyczyniające się do poprawy jakości życia
• Skuteczniejsze ograniczanie ryzyka związanego ze zrównoważonym rozwojem

Osiągnięcie powyższych celów pozwala zapewnić firmom długofalowy sukces — stanowiący integralną część naszej strategii korporacyjnej.

Akceleratory to rozwiązania, które w znaczący sposób przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju w łańcuchu wartości. Dlatego postawiliśmy sobie ambitny cel: do 2025 r. znacznie zwiększymy sprzedaż rozwiązań typu Accelerator do poziomu 22 mld EUR (2019: 15 mld EUR). Taki cel jest wyrazem naszego ogromnego zaangażowania w dalszy rozwój innowacji, wykraczający poza obecny stan wiedzy.

Produkty, które zostały zaklasyfikowane jako Challenged ze względu na niespełnienie naszych kryteriów zrównoważonego rozwoju, będą stopniowo wycofywane z rynku najpóźniej w ciągu pięciu lat od umieszczenia ich w tej kategorii.

Razem dla Planety to nie tylko hasło, to też nazwa Programu BASF Polska, w którym prezentujemy, promujemy i nagradzamy rozwiązania i dobre praktyki firm w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Pierwsza edycja „Razem dla Planety” okazała się dużym sukcesem, przyciągając do udziału znamienite grono klientów BASF. Dlatego w tym roku otworzyliśmy się na nowych partnerów i patronów, którzy wzmocnią program swoim doświadczeniem i wiedzą. To także szansa dla ich firm członkowskich i klientów, by dołączyć do programu i pokazać swoje prośrodowiskowe rozwiązania.

Partnerami „Razem dla Planety” w 2024 roku zostali:

• Polska Izba Przemysłu Chemicznego
  
• Kantar Polska
• Chocolissimo 

Patronat nad wydarzeniem objęła Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa (AHK Polska). 

Zgodnie z powiedzeniem „w partnerstwie siła” liczymy na jeszcze większe zainteresowanie i udział w programie wszystkich podmiotów związanych z nowymi partnerami „Razem dla Planety”.

Oficjalna inauguracja II edycji Razem Dla Planety miała miejsce 9 kwietnia 2024 w siedzibie AHK Polska w Warszawie. Podczas spotkania wszyscy partnerzy mieli możliwość zaprezentowania swoich oczekiwań, planów wobec programu, ale także wkładu w rozwój tej inicjatywy. 

Był to także doskonały moment na uroczyste przedstawienie Kapituły II Edycji Razem dla Planety.  

W jej  skład weszli: 

- Profesor Bolesław Rok z Akademii Leona Koźmińskiego 

- Profesor Joanna Kulczycka z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie,

- Maria Andrzejewska – Dyrektor Generalna UNEP GRID Warszawa

- dr inż. Tomasz Zieliński – Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego

- Agnieszka Ozubko – Dyrektor Działu Rzecznictwa,  AHK Polska

- Grzegorz Semerjak - Dyrektor ds. Technologii i Rozwoju ORLEN Południe S.A.

- Małgorzata Greszta – Partnerka zarządzająca, CSR Consulting

- Katarzyna Byczkowska – Dyrektor Zarządzająca BASF Polska

- Agnieszka Łyczak-Szymczyk – Menedżerka ds. Zrównoważonego Rozwoju, BASF Polska 

Tak różnorodne grono ekspertów zapewni obiektywną ocenę ale też różne perspektywy oceny danego rozwiązania.

Jak podkreślali uczestnicy spotkania inauguracyjnego II edycję, program „Razem dla Planety” jest jedyną tego typu inicjatywą w polskim sektorze chemicznym i najprawdopodobniej jedyną w polskim przemyśle. Ale co najważniejsze, sukces I edycji, bardzo pozytywne opinie uczestników i laureatów oraz duży potencjał edukacyjny Programu pozwala wierzyć, że po wzmocnieniu tak zacnymi partnerami Razem dla Planety zdobędzie jeszcze większy rozgłos i przyczyni się do skutecznej promocji zrównoważonych rozwiązań w polskiej gospodarce.

Kategorie w edycji 2024

W tej edycji proponujemy 4 kategorie:

• Lider Zrównoważonego Rozwoju MŚP

• Mistrz Obiegu Zamkniętego

• Innowator Roku

• Promotor Net-Zero 

Jesteśmy przekonani, że każda firma chętna do udziału, niezależnie od swojej wielkości czy profilu produkcji, znajdzie coś dla siebie.

Korzyści z udziału w Programie

Każda firma, która zgłosi swój udział w „Razem dla Planety” zostanie zaproszona na uroczystą Galę Finałową, która odbędzie się 20 listopada w Warszawie. Będzie to znakomita okazja do spotkania w gronie firm – liderów działań na rzecz ochrony klimatu.

Laureaci poszczególnych kategorii mogą liczyć na szeroką promocję i komunikację w mediach elektronicznych i tradycyjnych. 

Razem dla Planety inspiracją do innych działań na rzecz ochrony klimatu

Pierwsza edycja programu udowodniła, że takie programy są bardzo potrzebne w Polsce, nie tylko ze względu na możliwość pokazania swoich działań przez firmy – uczestników. To także moment na wzajemne inspiracje i pomysły na kolejne kroki, które odpowiadają na potrzeby zaangażowanych przedsiębiorstw. 

Już dziś zapraszamy wszystkie firmy członkowskie AHK Polska do udziału w programie. 

Szczegóły na stronie internetowej: https://razemdlaplanety.eu/  

Agnieszka Łyczak-Szymczyk

Menedżerka ds. Zrównoważonego Rozwoju

BASF Polska

154 mln ton – tyle [1] w 2023 wyniosły emisje CO2 w Polsce. Za zdecydowaną większość odpowiadają elektrownie i elektrociepłownie, ale zaraz za nimi plasują się dwie wysoce emisyjne branże: rafineryjna (9,8 mln t) i cementowa (9,6 mln t). I choć obie zanotowały w minionym roku spadki (o 6,9% i 14,4%), nadal odpowiadają za 1/8 całkowitych emisji dwutlenku węgla w naszym kraju. Tak duża emisyjność w tych branżach wynika nie tylko z dużego zapotrzebowania energetycznego procesów, ale również ich chemicznej natury. 

Przemysł cementowy jest jednym z najbardziej emisyjnych na świecie. Według badań [2] odpowiada za aż 7% globalnych emisji przemysłowych. Produkcja cementu wiąże i nadal będzie wiązać się przede wszystkim ze znaczną ilością emitowanego CO2, głównie za sprawą prowadzenia procesu kalcynacji do obróbki węglanu wapnia. W przeciwieństwie do innych energochłonnych branż, emisje spowodowane zużyciem paliwa nie stanowią tutaj większości całkowitych emisji. Dlatego biopaliwa ani zielona energia nie pomogą. Tylko wychwyt, utylizacja i składowanie CO2 (CCUS) może być rozwiązaniem dla cementowni. Pierwsze technologie tego typu są już wdrażane na rynku.

W maju 2023 roku firma BASF ogłosiła, że będzie wdrażać wychwyt CO2 oparty na technologii OASE® blue w nowym zakładzie. Wielkoskalowy proces będzie prowadzony przez spółkę joint venture Capture-to-Use (CAP2U), powołaną przez Linde i Heidelberg Materials. Będzie to pierwsza jednostka CCU (Carbon Capture and Utilization) tego typu na skalę przemysłową na świecie. Planuje się, że w zakładzie tym rocznie wychwytywanych, oczyszczanych i skraplanych będzie około 70 000 ton CO2. Linde zamierza sprzedawać większość wyprodukowanego ciekłego CO2 jako surowiec dla przemysłu chemicznego oraz na rynki konsumenckie. Tam będzie używany do produkcji żywności i napojów gazowanych. To ważny krok w praktycznym zagospodarowaniu dwutlenku węgla w modelu gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Dla większości procesów gazy są tak samo ważnym medium jak woda i energia elektryczna. 

W pierwszej połowie 2024 roku największy na świecie prywatny producent gazów technicznych i medycznych, Messer, uruchomił w Austrii instalację do odzysku CO2. Dwutlenek węgla jest tam odseparowywany i zawracany ze spalin przemysłowych również przy użyciu technologii OASE® blue. Messer planuje w kolejnym kroku uzdatniać otrzymany dwutlenek węgla do ponownego wykorzystania w kontakcie z żywnością. Tym samym będzie dostarczał go do Austrii, Włoszech, Szwajcarii i Niemiec, gdzie już teraz zaopatruje wielu klientów. CO2 jest surowcem pożądanym w przemyśle spożywczym, który do tej pory był często pozyskiwany głównie jako produkt uboczny w produkcji amoniaku. Opisane rozwiązanie stanowi zrównoważoną alternatywę.

Dlaczego rynek decyduje się zaufać technologii OASE® blue? Charakteryzuje się ona niskim zużyciem energii, niewielkimi stratami wysokosprawnego rozpuszczalnika oraz elastycznym zakresem działania, projektowanym każdorazowo pod indywidualne wymagania użytkownika.  Technologia została opracowana w celu radzenia sobie z wyzwaniami, jakie stwarzają zanieczyszczenia w źródłach spalinowych pochodzących m. in. z elektrowni opalanych paliwami kopalnymi, reformatorów parowych, spalarni odpadów czy właśnie przemysłu cementowego.

BASF wprowadza na rynek technologie OASE® - Gas Treating Excellence, które są efektem ponad 50-letniego doświadczenia w obszarach oczyszczania i uzdatniania gazów. Technologie te mogą być stosowane do oczyszczania: spalin, gazu ziemnego, gazu syntezowego, biogazu oraz innych strumieni procesowych. Rozwiązania oparte na technologii OASE® i ich skuteczność potwierdza około 500 zakładów referencyjnych na całym świecie. OASE® to kompleksowe rozwiązania, wysoko selektywne rozpuszczalniki oraz specjalistyczne wsparcie techniczne. Więcej informacji na www.oase.basf.co

_{[1] Źródło: https://www.linkedin.com/pulse/bilans-polskich-emisji-w-eu-ets-2023-ligof/?trackingId=7FTABNWBXddbngKXbwGiRA%3D%3D}

_{[2] Źródło: https://www.oxfordenergy.org/publications/the-role-of-ccus-in-decarbonizing-the-cement-industry-a-german-case-study/}

Autorzy: Damian Danielewicz (BASF Polska), Katarzyna Cieślukowska (BASF Polska)

Innowacje to nieodłączna część działalności BASF. Każdego roku wydajemy na nie ponad 2 mld EUR, patentując jednocześnie ponad 1000 nowych rozwiązań.

To mniej niż branża HI-TECH, ale w naszej kategorii firm chemicznych, daje nam to czołowe miejsce. Zrównoważony biznes jest nastawiony na innowacje i to jedyna droga, by osiągnąć postawione sobie ambitne cele związane z neutralnością klimatyczną.

Ciekawym przykładem innowacji odpowiadającej na wyzwania klimatyczne jest AeroSHARK, czyli rozwiązania zaprojektowane z myślą o lotnictwie. Według danych sprzed pandemii, transport lotniczy generuje rocznie około miliarda ton dwutlenku węgla, co przekłada się na 2,3-2,5% globalnych emisji CO2 spowodowanych działalnością człowieka. Niezwykle istotne są więc nowe rozwiązania pozwalające zmniejszyć emisyjność lotnictwa.

AeroSHARK, opracowany we współpracy z Lufthansa Technik, to technologia powierzchniowa – folia, która swoją strukturą ma imitować skórę rekina. Pozwala samolotowi szybować w powietrzu zmniejszając siłę oporu powietrza, a przez to redukując zużycie paliwa, i w konsekwencji ilość emitowanego CO2 nawet o 3%. Tylko dzięki zastosowaniu tej technologii, globalna flota samolotów długodystansowych może zaoszczędzić blisko pięć milionów ton nafty rocznie!

Do tej pory w powietrzu lata 16 samolotów, które zostały zmodyfikowane z wykorzystaniem innowacyjnej folii AeroSHARK. Wśród nich znajduje się 11 samolotów Boeing 777-300ER należących do Swiss International Air Lines oraz 4 777F Lufthansa Cargo. Wraz z Boeingiem 747-400 Lufthansy, zespołowi udało się już przelecieć ponad 50 000 godzin w samolotach pokrytych AeroSHARK.