Köprülerin mimarı

İsrail toplumsal ve ekonomik farklılıklarla bölünmüş bir ülke. Girişimci Benny Landa ve eşi Patsy tarafından oluşturdukları bir eğitim fonu aracılığıyla olumlu değişimler yaratmayı hedefliyor. Landa imkanı olmayan genç insanlara eğitim şansı sunarken bu canlı toprakları oluşturan farklı toplumlar arasında daha iyi bir anlayışı teşvik etmeyi hedefliyor.

700’den fazla patenti elinde bulunduran vizyoner bir mucit olan Benny Landa büyük işler başarmak için gereken küçük ayrıntıları çok önemsiyor. Şirketi Landa Corporation’un bulduğu yeni bir baskı işlemi sadece birkaç nanometre genişliğinde pigment partiküllerinden yapılan bir mürekkebi kullanıyor. Bu rakam bir insan saçına kıyaslandığında neredeyse 100.000 nanometreye denk geliyor. Bu nanoteknoloji baskı, Landa’nın ilk şirketi olan Indigo’nun 1990’larda öncülük ettiği dijital ofset baskı kadar çığır açan bir teknoloji olma özelliği taşıyor.

Bu hevesli girişimci, Landa Corporation’un Tel Aviv yakınlarındaki yüksek teknoloji merkezinde vakit buldukça bambaşka bir hayalin de peşinden gidiyor: İsrail toplumundaki sosyo-ekonomik farklılıklar arasında köprü kurmak. Kanada’da büyüyen Lenda “Benim gibi yoksul büyürseniz, bu üzerinizde derin izler bırakır. Bir şeyi yapmak konusunda özgür olmakla, zorunlu olmak arasındaki çelişkiyi bilirsiniz.” diyor.

İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminden sonra soykırımdan kurtulan bir anne babanın çocuğu olarak Polonya’nın Wrocław şehrinde doğan Landa, 1948 yılında ailesi ile birlikte Kanada’nın Edmonton şehrine göç etti. Marangoz olan babası bir tütüncü dükkanı satın aldı ve buraya vesikalık fotoğraf çekmek için küçük bir stüdyo kurdu. Bu stüdyoda, o devirde görüntüleri film yerine doğrudan kağıda aktarabildiği için dikkat çeken bir fotoğraf makinesi vardı. Bu makine genç Benny’e ömür boyu süren inovasyon tutkusunu aşılamıştı.

İsrail ve İngiltere’de öğrenim gördükten sonra eşi ile birlikte Kanada’dan ayrılan Landa, 1974 yılında temelli olarak İsrail’e yerleşti. Landa, yıllarca şirketi Indigo’yu işletmekle uğraştığı için başka şeyleri pek düşünemediğini söylüyor. “2002 yılında şirketi Hewlett-Packard’a sattığımda sonunda kafamı kumdan çıkardım ve gördüklerim beni şok etti, İsrail toplumunda çok büyük sosyal adaletsizlik ve eşitsizlik vardı” diyor.

Aynı yıl Landa ve eşi İsrail’deki yedi üniversiteye ve birçok sivil toplum kuruluşuna yıllık olarak bağış yapan Landa Eğitim ile Eşit Fırsat Fonu’nu kurdu. Bu fon “maddi imkanları dar, fakat zihninin imkanları geniş” genç insanların yüksek eğitim almasına yardım ederek sosyo-ekonomik uçurumları daraltmayı hedefliyor.

Benny Landa ve eşi bugüne kadar bu fona 50 milyon dolar harcamışlar, üstelik bağlılıkları halen devam ediyor. Fon aynı zamanda paylaşılan vatandaşlık değerlerini yayan Merchavin gibi sivil toplum kuruluşlarına sponsorluk yapıyor ve fonun Arapça öğretim programını yürütürken İsrailli Arap üniversite mezunları için meslek yerleştirme programı olan Kav Mashveh’i yönetiyor. Fonun bugüne kadar gerçekleştirdiği faaliyetler sayesinde, imkanı olmayan binlerce yetenekli genç üniversite diplomasına sahip oldu.
 

İsrail, eğitimli iş gücü ve hayat dolu yeni kültürü ile uluslararası ve ekonomik arenada etkin bir güç olmanın tadını çıkarıyor. Fakat Landa daha dikkatli baktığında iki toplumun hikayesini keşfetmiş. “İsrail’in bir kısmı Danimarka gibi çok ileride, iyi eğitimli, kişi başına düşen GSYH yüksek ve iyi yaşam şartlarına sahip. Fakat daha çok El Salvador’a benzeyen ikinci bir ekonomimiz var ki burada insanlar dar gelirli, aileler geniş, eğitim az, gelir ise çok daha az.”

İstatistikler dezavantajlı vatandaşların çoğunun ülke nüfusunun yaklaşık beşte birini oluşturan İsrailli Araplardan, Rusya ve Etiyopya gibi çok çeşitli ülkelerden gelen göçmenlerden oluştuğunu doğruluyor. Landa, “Bu durum sürdürülebilir değil. Hiçbir ülke kendi toplumunun büyük bir bölümünü geride bırakamaz” diye ekliyor.

Landa Fonu programlarına katılan tüm üniversitelerin öğrencileri takip etmesi, diğerlerine kıyasla ne durumda olduklarını bildirmesi ve okulu bırakanları izlemesi gerekiyor. En iyi sonuçları alan kurumlar daha fazla kaynak ile ödüllendiriliyor. Landa “Bunu her açıdan bir yatırım gibi yönetiyoruz” diyor. Genel olarak fondaki öğrencilerin çoğu okulların ortalamasının üzerinde performans gösterdiği için sonuçlar “çok iyi” geliyor.